Bugün 1 Mayıs İşçi ve Emekçi Bayramı.
Kısaca tarihi şöyle;
1 Mayıs 1886′ da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler haftanın 6 günü 12 saatlik çalışmalarını 8 saate indirmek için işi bıraktı. Yarım milyon işçi Chicago’ da, Luizvil’ de de altı binden fazla siyah ve beyaz işçi beraber yürüdü (o dönemde siyahiler her yere giremiyormuş bile.). Gösteriler 4 Mayıs’ da kim olduğu bilinmeyen biri/ birileri tarafından polislerin bombalandığı Haymarket Olayı ile son buldu, sonucunda birkaç kişi (4) asıldı. 14-21 Temmuz 1889′ da toplanan ikinci enternasyonelde Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs Birlik Mücadele ve Dayanışma günü ilan edildi. 1890 yılına kadar bir daha gösteri yapılmadı.
Osmanlı’ da ise Selanik’ de 1911′ de işçiler tarafından ilk kez kutlandı. Ertesi sene de İstanbul’ da. 1923 yılında ise 1 Mayıs yasal olarak İşçi Bayramı kabul edildi.
1924 yılında hükümet “kitlesel” 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı. Hangi hükümet? 2. hükümet (İsmet İnönü). 1925 yılında sulhu, güvenliği, kamu huzurunu ve sosyal düzeni bozacak her türlü cemiyet, teşebbüs, kışkırtma ve yayını yasaklamak için çıkarılan Takrir- i Sükun yasası ile kutlamalar tamamen yasaklandı. 1935 yılında ise (yine İsmet İnönü dönemine denk geliyor) 1 Mayıs Bahar ve Çiçek Bayramı adıyla tatil ilan edildi. Tabii ya. Baharın gelişiyle hep beraber çiçek toplayıp taçlar yapalım. Bu tatil herkese iyi gelsin bir dahaki bahar tatiline kadar herkes aynı şekilde çalışmaya devam bak sonra tekrar şirin bir tatil var.
1976 yılına kadar sessizlik ve ardından Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’ nun organizasyonuyla Taksim’ de geniş çaplı bir kutlama oldu. 1977′ de beş yüz bin kişiyle en geniş çaplı 1 Mayıs toplantısı yapıldı ancak DİSK genel başkanı konuşması sırasında kürsünün tam karşısındaki otelden göstericiler taranmaya başladı. Kalabalık bir panzer tarafından Kazancı Yokuşu’ na kovalandı ve 5’i kurşunla, 29′ u de izdihamda nefes alamadığı için 34 kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı, yaralıların 34′ ü de göğsünden ve başından vuruldu. 98 kişi hakkında 14 senelik yargılama sonucu kimse ceza almadı. Hiçbir kamu görevlisinin yargılanmadığı dava zaman aşımına uğradı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ ne taşındı. Olayların önceki günü o 3 gün içinde rezervasyon almayan otel’ e giriş yapan, ertesi gün ülkelerine dönen ve otel kayıtları silinen yabancı vatandaşlardan şüphelenildiyse de dava sonuçlanamadı.
12 Eylül’ de yasaklanan kutlamalar otuz yıl illegal olarak devam etti. 2009′ da 1 Mayıs resmi olarak tekrar kutlanmaya başlandı. Taksim yine merkez alındı. 2013′ de Taksim yayalaştırma projesi gereği işçilere kapandı ve hala kapalı. Peki 1 Mayıs 2017′ de neler oldu?
Kazancı Yokuşuna yürüyüş yapıldı. “emek, barış, demokrasi için yaşasın 1 Mayıs!” pankartları açıldı, “Yaşasın 1 Mayıs!”, “Biji Yek Gulan! (Yaşasın 1 Mayıs)”, “Taksim 1 Mayıs Alanıdır!” sloganları atıldı.
Türkiye ve dünyanın değişik yerlerinde kutlamalarda hayatını kaybedenler için bir dakikalık saygı duruşu yapıldı.
İstanbul’ un çeşitli yerlerinden 139 kişi izinsiz yürüyüş yapmaktan, 17 kişi pankart açmaktan, 3 kişi yol kapatma amacıyla zincir taşımaktan, 3 kişi çılgınlıklar yapmaktan 3 kişi havai fişek ve flama taşımaktan toplam 169 kişi gözaltına alındı.
Kanada’ nın genç başbakanı Justin Trudeau ülkesinde yaşayan Sih inançlı Kanadalı’ ların kutsal günü olan Khalsa günü kutlamalarına katıldı. Toronto’ da gerçekleşen, ayakkabıların çıkarıldığı törende başbakanın turkuaz ve turuncunun “cırtlak” tonlarındaki çorapları karizmasını zedeledi.
Birleşik Krallık’ taki üniversitelerde festival havasında geçen 1 Mayıs kutlamaları yine renkli görüntüler verdi. Sabaha karşı denize girildi, dans gösterileri ver yürüyüşler yapıldı.
Halk ekmek’ in kurucusu, İstanbul’ un eski belediye başkanı (1973-1977), 12 Eylül döneminde 1 Mayıs 1977 günü olaylara adı karıştığı savıyla sıkıyönetim mahkemesindeki DİSK davasında da yargılanan Kasım 1980′ den Ocak 1983′ e kadar yaklaşık 27 ay hapiste kalan, yargılama sonucu aklanan, 94 yaşındaki Ahmet İsvan hayatını kaybetti.
İşçilerin emekçilerin kazandırdığı paralarla işçiler hariç herkes bu üç günlük tatili misler gibi yazlıklarına giderek kutladı. Tabi ya. Yaşasın işçiler ve emekçiler, nasırlı ellerden öpmeler, Instagram paylaşımları falan. Doğru yoldayız.
Kutlu olsun.
