Fanzinin ne olduğu üzerine birçok tanım ve çaba olduğuna değinmek yerinde olacaktır. Çaba diyoruz, çünkü “fanzin nedir” sorusunun tam olarak bir tanımı yok bizce. Fanzin kelimesinin kullanılmasıyla bir alan açılıyor kullanan veya fanzin çıkaran kişilere. Bu alan, özgür, hiyerarşik olmayan ve sansürsüz bir alan olarak beliriyor. Herhangi bir şekilde düzen içinde yer alamayacak olan fanzinlerin, anaakımdan farklı şeyler taşıması beklenmektedir.
Fanzin Türleri
Birçok farklı türde fanzin örneklerine rastlanmaktadır. Bunlardan bazıları edebiyat fanzinleri, bazıları müzik fanzinleri, bazılarıysa taraftar fanzinleri olacaktır. Bunlar yanında bilimkurgu üzerine çıkan fanzinler ya da istediğiniz herhangi bir konudaki fanzinler vardır. Bu fanzinlerin birçoğu basılı halde çıkar. Çoğunlukla ücretsizdirler ve basılı nüshaları, muhtelif şehirlerin bağımsız kitabevleri, sahafları ya da kafelerinde edinilebilir haldedir. Fanzin nedir sorusuna cevap olacak açıklamalardan biri de bu noktada karşımıza çıkmaktadır. Sponsorsuz, metalaştırılamayan ve tüketim kültürüne hizmet etmeyen anti veya alternatif yayınlar, fanzin olarak nitelendirilmektedir.
Anti veya Alternatif Yayınlar Olarak Fanzinler
Yazının buraya kadar olan kısmı, aklınızdaki ‘’fanzin ne demek, fanzin nedir’’ sorusuna cevap veremedi diye varsayalım. Konuyu biraz daha açalım. Fanzinleri tanımlarken az önceki bölümü ‘’anti veya alternatif yayınlar’’ olarak noktaladık. Bizim açımızdan fanzinler anti olmanın ötesinde, alternatif yayınlardır. İngilizcedeki fanatic ve magazin kelimelerinin birleşiminden çıkan bir kelime olan fanzin, bu yüzden anti yayınlar olmaya daha yatkın gibi görünüyor olsa da salt bir karşıtlık barındırmadığından dolayı anti kelimesinin var olanı tanımlamakta yetersiz kaldığını düşünüyoruz. Karşıtı olduğu şeyin yerine bir şey koymak, alternatif üretmektir. Düzenin içerisinde yer almayan fanzinler, düzende yer almama durumlarını düzene karşıt bir şey yapmakla tariflemektedirler. Açalım, A Fanzin diye bir fanzin var ve herhangi bir şekilde barkod, ISBN ya da bandrol gibi mevzulara girmiyor, fanzin olmak için girmemesi de gerekiyor zaten. Bu A Fanzin, bir edebiyat fanzini olsun. Bu yayın, edebiyatın mevcut düzeni içinde yer alamayanların ya da almak istemeyenlerin bir araya geldikleri yerlerden biri olacaksa, bunu düzenin prototipini inşa etmek suretiyle gerçekleştirmeleri, kendilerinin taşıdıklarını iddia ettikleri ‘’fanzin’’ kimliğine bizce zarar vermektedir.
Yani bizce fanzin, kolay çıkarılabilirlik veya amatörlük gibi kavramlardan önce duruş sahibi olmayı ifade eder. Yalnızca edebiyat için değil, aynı zamanda müzikte, taraftarlıkta ya da her ne alanda yapılıyorsa oranın anaakımını karşısına alıp, alternatifini üretmek, bizim fanzin tanımımızın kapsamı içerisinde yer almaktadır.